Qytetarët e
Vendit Tonë besojnë shumë te Fati. Fati, për ne, qytetarët e këtij Vendi, është si rastësi hyjnore. Si rastësi hyjnore, që
të determinon të mendosh se rrjedha e jetës së sonë është e paracaktuar nga
forca jashtë fuqisë që kemi ne, se është e shkruar dhe nuk kemi ç’të bëjnë
veçse t’i bindemi e të përshtatemi. Pra,
kjo është bota, një vend i mëkatit dhe ne thjesht kalimtarë. Kaq! S’kemi
përgjegjësi tjetër. Të gjithë kemi riskun tonë.
Fundja, jo vetëm qytetari i thjeshtë, por e tërë shoqëria,
rendi ekonomik, sistemi politik, skenat kulturore dhe vizionet qeverisëse i
janë lënë në dorë Fatit (jo nxënësit tim të vitit të dytë!), por vetëm Fatit. Aty s’ka të nesërme, të
pasnesërme. Sepse të nesërmen dhe të pasnesërmen, të cilat i lejuam si ëndërra
poetike dhe siguri të shpresës ekzistenciale, po i hamë me shpejtësi, po u
japim fund. Si të gjitha utopitë që i jetuam pa e kuptuar përmasën e vërtetë të
tyre. Vendi Ynë nuk do të ketë më rini.
Është një peshk i vockël i kuq që rropatet në rrjedhën e rrëmbyer të lumit që
rrjedh në Qytetin me Tetë Hove, do të thoshte një Poet. Është një zog obez
metalik pa hapësirë dhe horizont. Një bishë e vogël e llastuar që gëlon dhe
mbytet në qenien e tij.
Shikoni pak se çfarë ndodh në shoqërinë tonë për të kuptuar
përmasën tragjike të Fatit! Kemi bashkëpjesëmarres në qeveri që kanë frikë të imagjinojnë përtej së
tashmes. Kanë frikë të imagjinojnë një shoqëri më të lumtur. Kanë frikë të
imagjinojnë kapërcimin e njeriut aktual. Dhe çfarë bëjnë? Nga frika e shkollës
emancipuese, e shesin atë, për një grusht para, që t’ua sigurojnë fëmijëve të
tyre pikërisht këtë shkollë. Kanë frikë të rrojnë me djersë dhe dinjitet dhe
tradhtojnë të djersiturit dhe të dinjitetshmit, që të mos bien në poshtërimin e
tyre. Të frikësuar prej të nesërmes, riciklojnë mëkatin zanafillor social, atë
të ngriturit të parajsës individuale mbi ferrin kolektiv të të tjerëve.
Shikoni njeriun tonë, atë njeri të zakonshëm! Ai rri dhe
vetëm pret ,pret me një durim acarues.
Pret se gjërat do të bëhen vetvetiu mirë, se sundimtarin do t’a vrasë
ndërgjegjja dhe se biri i Zotit do të zbresë sërish. Kur kjo nuk ndodh, ata
shkojnë të lozin skedina. Me siguri fati do të tregohet i dhimbsur me ta dhe do
të ndalojë te njishi, dyshi, iksi. Pastaj nxitojnë të votojnë për dyshin,
treshin, katrën, gjashtën, shatën, dhjetën e kështu me radhë. Kur as lotoja
elektorale nuk nxjerr gjë në dritë, rreket ta gjejë shpresën te lotaria
amerikane, apo tek miqtë dhe familjarët në Europë, se mbase sistemi do ta kapë në rrjetë. Në
fund, kur nuk gjen rrugëdalje, i futet botës së krimit dhe përfundon ashtu siç
është, i burgosuri një numër katërshifëror. Ai nuk është gjë tjetër veçse
numër, statistikë, llogaritje, konsumator, klient dhe variabël ekonomik në
vorbullën e çmendur vetëvrasëse të kazinos botërore dhe të asaj në qendër të Qytetit
me Tetë Hove.
Pra gjithçka është gëlltitur nga numri. Të gjitha besimet
dhe përvojat janë numerike. Aq sa numri nuk i bindet më njeriut. Ai ka jetën e
tij, të cilës ne duhet t’i nënshtrohemi. Madje edhe rezistencën ndaj numrit, ai,pra
numri, e ka kthyer çështjen në shifrash. Numri, ndryshe nga njeriu dhe jeta
njerëzore, nuk ngopet, nuk ka cak, pjell numra të tjerë dhe ekuacione makabre.
Në fund të fundit, ai nuk është i arsyeshëm dhe vjen një çast kur ngec. Megjithatë,
njeriu e gjykon të pamundur t’i arratiset.
Në përgjithësi, ka dy shpjegime mbi këtë besim të çuditshëm
të qytetarit të vendit Tonë. I pari thotë se qytetari nuk kupton çfarë bën. I
dyti se thotë se e kupton çfarë bën, ama sjelljet e tjera prapë i ka të
gënjeshtërta. Ndërsa unë besoj se qytetari nuk është aq i krisur sa të mos kuptojë, por
ka frikë nga një tjetër botë e shoqëri. Ai e di se makineria e bixhozit është
kurdisur në atë farë feje që në njëqind humbës të fitojë njëri dhe prapë
vazhdon të besojë se është fituesi dhe se këtë e ka fati në dorë. Ai e kupton
dramën e sistemit aktual, por i frikësohet maktheve të prindërve. Ai e kap
instinktivisht faktin se ata me kollare ia fusin sa të munden dhe e di se do t’i dhemb
shumë dhe përqafon si të mirëqenë idenë
se ai do ta hajë gjithnjë. Qytetari , pra është një cinik i vetëdijshëm.
Ku qëndron rrugëdalja?
Unë mendoj se kjo rrugëdalje qëndron tek besimi se ne mund
t’i marrim frenat e fatit në dorë. Nëse fati është e nesërmja e pritshme,
atëherë le të mos presim të nesërmen, por t’i paraprijmë e ta ndërtojmë vetë
atë!
Shpresa është pikërisht ndalimi i të priturit. Asgjë nuk
është e pamundur. Koha është t’u japim fund besimeve tek të tjerët dhe të zbulojmë besimin te vetja e bërë bashkë
me të tjerët.Të gjithë e dimë se Zoti
nuk do të zbresë, se sundimtari nuk do
të bëhen më i mirë dhe se ne jemi qenie të mrekullueshme që mund të bëjnë
çudira.